UC Masters stappen uit creatieve comfortzone tijdens intiem kick-off-weekend
In een met grote spiegels omzoomde danszaal schilderen kunstenaars brede stroken verf op het spiegelglas, terwijl een knokige danser met ontbloot bovenlijf over de vloer kronkelt, naast een muziekproducer die met koptelefoon op over zijn laptop gebogen zit en een rauwe beat bewerkt.
De makers hebben net de opdracht gekregen in een tijdspanne van 24 uur samen een multidisciplinaire voorstelling te maken, naar aanleiding van de richtinggevende vraag: ‘Wie ben je wanneer niemand kijkt?’ Ze zijn een kleine twee uur bezig, maar het is nu al, zo relatief vroeg in het creatieve proces, een boeiend schouwspel waarbij de artiesten elkaar voortdurend in de gaten houden.
De danser reageert op de verfstreken. Hij kronkelt mee naar beneden met de dikke lijnen die op de spiegel worden aangebracht door een van de schilders, die op zijn beurt met de muziek meebeweegt. De andere beeldend kunstenaar let juist nauwgezet op de bewegingen van de danser.
Tussendoor overleggen de makers uit de verschillende disciplines over de wijze waarop hun artistieke samenspel het meest zeggingskracht krijgt. Moeten ze de dans zelf ook animeren? En wellicht heel het spiegelvlak dichtverven, zodat de danser zichzelf niet ziet – en dan al verf wegkrassend langzaam zichtlijnen onthullen voor zowel de makers als het publiek?
“Het is een langgekoesterde droom van ons om met andere disciplines te werken,” zegt Jurgen van beeldend kunstenaarsduo Thomas & Jurgen uit Rotterdam. Voor het duo is in hun maakproces het voortdurend op elkaar reageren, jammend in het moment, een belangrijke grondslag bij het werken aan sculpturen en murals en talloze uiteenlopende designprojecten. “We zijn nu aan het doorpakken op hoe we elkaar beïnvloeden – als een carrousel. Dat is hoe we als duo ook altijd werken: we beginnen gewoon te maken en dan passen we het in het proces stap voor stap aan.”
Het eindresultaat is een overrompelend immersieve presentatie, waarbij danser Balder Hansen dramatisch en expressief de visuele kunst en dreunende dronebeats door zijn lichaam lijkt te laten stromen. “Het is uitdagend zo te bewegen,” zegt hij. “Geïnspireerd door de noise en met die donkere, gruizige drums in mijn hoofd, en die gedetailleerde beeldende kunst – en om dan te proberen die sfeer dansend over te brengen. Ik heb nog nooit zoiets meegemaakt.”
Het intiem opgezette kick off-weekend van het nieuwe ontwikkeltraject van UC Masters trapt een uniek twee jaar durend artistiek programma af waarin twaalf toptalenten met een achtergrond in hiphopcultuur, onder individuele begeleiding van coaches sparren, creëren, exposeren en experimenteren.
Het project van urban culture-platform EMOVES beoogt de praktijk van de makers door te ontwikkelen, verfijnen en uit te bouwen; hun artistieke idioom te verstevigen en verrijken, en handvatten te bieden voor een solide vervolgcarrière. Dit eerste weekend worden de jonge masters – beeldend kunstenaars, dansers, spoken word-artiesten en muzikanten – met inspirerende presentaties en opdrachten uitgedaagd uit hun creatieve comfortzone te stappen.
De kick-off staat in het teken van elkaar ontmoeten – van je creatieve horizon verleggen, en ook samen vooruitkijken naar de mogelijkheden en uitdagingen van het makerschap. Tijdens het traject zijn de makers met hun individuele coaches vooral gefocust op de ontwikkeling van hun eigen praktijk en verdere artistieke ontplooiing. Dit weekend is het juist het samenzijn dat hen uitdaagt en inspireert.
Voordat de makers in groepjes aan hun voorstellingen werken, vertellen ze in een van de studioruimtes van cultureel centrum United Cowboys in Eindhoven, bakermat van het landelijk opererende EMOVES, over hun persoonlijke ontwikkeldoelen aan het begin van het traject. Over hun eigen praktijk, en vaak ook hoe artistieke competitie, het elkaar aftroeven en inspireren met vaardigheden, bijvoorbeeld in het werken in ciphers, op de dansvloer en graffiti-spots en podia en in muziekstudio’s, een belangrijke rol heeft gespeeld in hun coming of age als makers.
De jonge makers benoemen, naast de stip aan de horizon voor hun eigen ontwikkeling, ook nadrukkelijk hoe ze hun werk op een duurzamere manier willen gaan inbedden in de culturele sector. Waarbij hun werk ook echt de ruimte krijgt om voorbij knellende begrenzingen, imago’s en hokjes te groeien, die in de huidige cultuursector nog te vaak worden opgelegd aan hiphopmakers.
Waarbij, bijvoorbeeld, graffiti geen beperkend hokje is maar het beginpunt van visuele kunst die de essentie van de cultuur overeind houdt, en ook verder helpt ontwikkelen. Of waarin hiphopdansers niet alleen ‘mee mogen doen’ om ensembles en uitvoeringen een visueel aantrekkelijk scherp randje te geven – maar als autonome, fulltime trainende kunstenaars hun eigen werkpraktijk kunnen voeren. De getalenteerde makers willen in het traject hun talent economisch handen en voeten geven en hun eigen, unieke verhaal vertalen naar een goedlopende praktijk.
Het maken van de kick off-voorstelling is een pressure cooker – een opdracht onder hoge druk die de makers dwingt na te denken over hun artistieke drijfveren en ambities, legt coach en coördinator Freek van Duijn uit. UC Masters is geen schools traject met strak omlijnde doelen en opdrachten, maar geeft makers gereedschappen en ruimte om zich los van al teveel regels en restricties, creatief te ontwikkelen en hun stem verder te ontdekken en aan te scherpen.
“We creëren hier in een korte tijd een veilige plek,” zegt Van Duijn. “Er komt niemand naar deze voorstellingen kijken. De makers creëren samen in een bubbel van 24 uur, en krijgen de ruimte om dingen te ontdekken met makers uit andere disciplines. De vraag achter de opdracht is er óók een over kunstenaarschap: wat maak ik wanneer niemand kijkt? Wanneer ik echt vrij spel heb en niet hoef na te denken over de markt of hoe ik er geld mee verdien? Wat gebeurt er bij jou binnen: wat maak je, als echt helemaal niets anders meer telt?”
Voor artiest Dilay Mariah was het even schakelen. “Ik baalde eerst dat ik niet gewoon muziek kon maken. Ik heb zonder melodie een tekst gemaakt, terwijl ik altijd begin vanuit de muziek. Ik heb a capella gezongen en ook dat zou ik normaal niet doen. Maar het daagde me wel uit, en ik weet nu dat ik aan een voorstelling kan werken die uit meer bestaat dan alleen mijn eigen discipline. Ik voel dat ik me creatief kan ontwikkelen en daarbij de steun heb van mijn coach en andere masters.”
MC en dichter Rodgario Dalnoot: “Ik heb heel lang alleen gewerkt en zat jaren op een eilandje. Ik krijg hier meer terug van andere creators en hoef niet alleen uit te vogelen wat in mijn eigen hoofd zit. Ik kan hier uitwisselen, en kijken hoe ik die samenwerking met anderen weer kan gebruiken voor mijn eigen proces.”
De samenwerking tussen de makers is niet het hoofddoel van UC Masters, benadrukt coach Kareem Gazuani. “We willen iedere maker artistiek zinvol verder brengen, en daarvoor hoeven ze niet met elkaar te werken. Maar we weten dat ze hun eigen praktijk ook ontwikkelen door te zien waar de anderen mee bezig zijn. Iedereen is geselecteerd op honger; op of ze echt meters willen maken, bereid zijn om zich open en kwetsbaar op te stellen, en verschillende dingen te proeven. De energie en creatieve kracht van dit weekend nemen ze mee naar hun eigen praktijk, en naar het verder nadenken over hun eigen doelen voor de komende twee jaar.”
Het tweede 2-jarige UC Masters-traject is nu volop in gang. Zet juni 2025 vast in de agenda – dan is de eindpresentatie.
