“Spoken Word draait om het vertellen van een authentiek verhaal”
Eenieder die een kléin beetje begaan is met urban culture heeft er op zijn minst ooit van gehoord: spoken word. Zo’n tien jaar geleden nog een goed bewaard geheim in de krochten van de grootstedelijke cultuurscenes: tegenwoordig kun je in elke van stad met meer dan 100.000 inwoners wel een evenement bezoeken waar (een vorm van) spoken word op het affiche staat. Zo ook in Eindhoven, waar één van de lokale kartrekkers Danny Kuiper (34) zich hard maakt voor een regelmatige, diverse en kwalitatief hoogstaande programmering: “Ik probeer verder te kijken dan alleen het voordragen van poëtische teksten. Het ideale programma bevat voor mij diverse genres en vormen van voordracht. Maar de inhoud staat altijd centraal.”
De inhoud is wat Danny zo aantrekt in Spoken Word. Van huis uit voornamelijk geïnteresseerd in punk en hardcore rolt hij, als bij toeval, de spoken word wereld binnen. “Ik ben al heel lang vrijwilliger bij Dynamo (het lokale centrum voor jongerenwerk en –cultuur red.). Aanvankelijk zat ik bij de groep die ging over punk en hardcore en op een avond stonden we na een vergadering nog even na te kletsen. Toen raakte ik aan de praat met een paar mensen die op dat moment de Eindhovense Poetry Circle (een platform voor performende schrijvers, red.) bijwoonden. Daar ben ik toen spontaan aangesloten en vanaf dat moment was ik hooked.”
Het was 2016 en zo kwam Danny voor het eerst zelf in aanraking met de beoefening van de verhalende kunstvorm. De kracht van en aandacht voor inhoud en taal hadden voor hem een universele aantrekkingskracht. “In de punk en hardcore draait het ook vaak om de inhoud, maatschappelijke thema’s en misstanden. Nu hebben die een voornamelijk blanke historie en vindt spoken word zijn oorsprong meer in de Afro-Amerikaanse gemeenschap, maar er zijn ook heel veel overeenkomsten. Overigens ben ik ook altijd liefhebber geweest van inhoudelijk sterke indie-rap, waarin, zeker de afgelopen tien jaar, veel bruggen worden geslagen met spoken word.”
Het was dan ook dankzij het album Human The Death Dance (2007) van rapper Sage Francis dat Danny voor het eerst als luisteraar de kracht van spoken word ervoer. De plaat die, niet geheel toevallig, uitkwam op het punklabel Epitaph bevatte o.a. gastbijdragen van spoken word artiest Buddy Wakefield. Hij was direct een held voor Danny: “En nog steeds, hij is voor mij het complete plaatje. Hij schrijft ontzettend dope teksten en is, en dat vind ik het belangrijkste, ontzettend oprecht en authentiek. Spoken word is door en voor het volk. Het draait om het schrijven en vertellen van échte verhalen.”
Zelf schrijft Danny dan ook uitsluitend “gedreven door urgentie,” zoals hij het zelf noemt. Bijvoorbeeld over zijn militaire uitzending naar Afghanistan in 2008/2009. “Daar schreef ik mijn eerste tekst over, in het Engels.” Eenmaal besmet met het spoken word-virus, jaren later, vertaalde hij de tekst en vulde deze aan met actueler werk. “Het werd een drieluik dat ik tot op de dag voordraag als ik op het podium sta.”
Maar Danny begeeft zich met de jaren ook steeds vaker rond de bühne, bijvoorbeeld als mentor en/of organisator. Zo is hij onder meer verantwoordelijk voor de Eindhovense spoken word-avonden Onuitgesproken en Losse Eindjes. “Ja, maar niet alleen hè. We hebben een heel goed team dat zich elke editie weer enorm inzet. We proberen beide evenementen om de maand plaats te laten vinden, dus we hebben maandelijks een spoken word-podium hier in Eindhoven.” Spoken word is daarmee in Brabant, maar op veel meer plaatsen buiten de Randstad een inmiddels erkende kunstvorm die nog altijd aan populariteit lijkt te winnen. “Ik vind het heel tof dat spoken word booming is. Niet alleen hier, maar ook in Zwolle of Leeuwarden zie je tegenwoordig initiatieven ontstaan.
Waar Losse Eindjes een open podium biedt voor eenieder die zich met taal bezig houdt, is Onuitgesproken de plek voor meer ervaren schrijvers en voordragers. De line-up bestaat doorgaans uit een mix van zwaar en luchtig gesproken werk (van poëzie tot proza) en muziek, waarbij het uiteraard ook om de inhoud draait. Danny: “Het verhaal staat centraal, in welke vorm dan ook. Daarnaast zijn een balans in programmering en een regionale component essentieel. Op dit moment zijn we druk bezig met het programma voor de volgende editie die op vrijdag 31 januari plaatsvindt.”
Qua line-up is er voor Danny tegenwoordig genoeg om uit te kiezen. Parallel aan de populariteit groeit, niet geheel onlogisch, ook het aantal beoefenaars en hun niveau. “Er zijn internationaal een heleboel dope artiesten waarvan Amir Sulaiman en Kate Tempest misschien wel mijn favorieten zijn. Maar ook binnen Nederland zijn er vandaag de dag ontzettend veel goede schrijvers en performers. Zo ben ik erg gecharmeerd van Onias Landveld, Luan Buleshkaj, Veronique Efomi, Dean Bowen en zo kan ik nog wel even doorgaan.”
Danny is behalve organisator, beoefenaar en coach dus vooral een échte liefhebber van het gesproken woord. “Het belangrijkste vind ik dat mensen een verhaal vertellen dat uit het hart komt en dat ze het gevoel hebben dat dat verhaal ertoe doet. Als ik daaraan kan bijdragen, vind ik dat mooi, op welke manier dan ook. Mijn oudste dochter is 6 jaar oud en heeft de afgelopen week de ‘dit-ben-ik-koffer’ van haar school thuis gehad. Daarmee mag ze zich vandaag aan haar klas presenteren. Ik heb haar natuurlijk uitgebreid geholpen met het vullen van de koffer en haar verhaal; wat en hoe ze over zichzelf wil vertellen en vooral dat ze, ongeacht wat dan ook, trots op zichzelf mag zijn.”
