Drosha over Open Your Mind: “Hier is creativiteit veel belangrijker dan techniek”
De afgelopen zeven jaar vonden er vele edities plaats van het Open Your Mind festival, in onder andere Londen, Osaka, St. Petersburg en Eindhoven. Komend weekend is de aftrap van de 2020 online editie. Artistiek leider van het festival, Andrey ‘Drosha’ Grekhov, neemt je mee in de gedachte erachter.
Vanwege de pandemie ziet het er dit jaar anders uit dan de afgelopen jaren maar daarin ziet Drosha, vanwege het innovatieve karakter van Open Your Mind, juist kansen: “Vorig jaar zijn we overgegaan naar een wereldkampioenschap. Dat betekent dat in alle andere landen de voorrondes zijn en dat de winnaars naar Eindhoven komen voor de Grand Prix. Ik vind wereldkampioenschap een suffe titel omdat Open Your Mind meer theater is dan battle.”
Inmiddels is het uitgegroeid tot een experimenteel dansfestival, maar Open Your Mind begon als een persoonlijke uitdaging voor Drosha als maker van hiphoptheater: “Ik concludeerde dat de meeste mensen geen hiphoptheater maakten. Hiphop en theater kunnen naast elkaar bestaan, maar het is niet hetzelfde. Hoe kun je het zo dicht mogelijk bij elkaar brengen? Je had scripted jams, waarin het publiek werd weggetrokken en een soort jam beleefde in het theater, daar vond ik dat theater heel dicht bij de cultuur kwam. Dus hoe kunnen culturele danswaarden zoals clubbing en getting together overgebracht worden naar op een stoel zitten en naar een black box kijken?”
Die gedachte leidde tot een experiment: “Bij de eerste editie vroeg ik me af waarom we niet het theatrale proces met een battle mixten. Stel je voor: je laat twee dansers tegen elkaar battlen. De een danst, de ander danst, een van de twee wint, klaar. Maar we kunnen ook zeggen: de hele ruimte is vrij van zwaartekracht. Het bleek een bizarre belevingverbeteraar te zijn voor iedereen. Voor de dansers, want die hadden een extra uitdaging. Voor het publiek, want zij zien niet enkel twee mensen tegen elkaar dansen. Zij zien ook dat het theatrale altijd een beetje verhalend wordt.”
“In zeven jaar tijd,” vervolgt Andrey, “is Open Your Mind uitgegroeid van een cafeetje met 50 man waarbij ik met een microfoon vanaf een papiertje opdrachten voorlas, naar een steeds meer interactief evenement. Zelfs zover dat de finaleronde geen opdracht meer is, maar een werkelijk theaterstuk wordt. We veranderen het hele podium. We hebben een keer het hele café omgetoverd in een podium met medespelers, we hebben ramps opgezet, een blokkenterrein gemaakt dat groeide met de tijd; mensen legden steeds meer blokken neer waar je op kon klimmen. We hebben rondes waarin interactie met het publiek zit, dat antwoord geeft op een vraag en dat was weer geïnspireerd op De Lama’s. Dit hebben we door de jaren heen geperfectioneerd, van dansbattles tot een vorm van immersive theater.”
Die vorm sloeg aan: “Blijkbaar was het genoeg om andere landen te interesseren om een hele community op te bouwen rondom het event. Die bestaat uit een heel divers publiek. Mensen die theater doen waren opeens geïnteresseerd in battlen. Mensen die zich vaak gepasseerd voelden omdat ze te raar zijn in onze scene, voelden zich voldoende thuis om te battlen. Wij zijn een plek voor de freaks geworden en daar ben ik blij om. Hier is creativiteit veel belangrijker dan techniek, al hebben degenen die winnen dat natuurlijk allemaal.”
Een ander wapenfeit waar Drosha trots benoemt: “We hebben net zoveel vrouwelijke als mannelijke winnaars, terwijl we het niet scheiden. Er gebeurt iets heel menselijks in het platform, omdat het gevoelig is. Break moet altijd een bepaalde energie brengen, popping gaat over bewegen als een robot; dat zijn stijlen die heel erg basis-, foundation-, techniekgericht zijn. Open Your Mind is het tegenovergestelde. Als je acteur bent, of circusmens; je doet maar. Het is veel meer theater en interpretatie. Ik stimuleer de jury altijd uitzonderingen op de regels te zoeken, zodat het innovatieve karakter blijft leven.”
Drosha’s missie, het mengen van hiphop en theater, is nog altijd de kern. Maar Open Your Mind is breder: “We hebben het de afgelopen jaren uitgebreid met een choreografiewedstrijd, met een videografiewedstrijd, met artists in residence; op elk aspect eiste ik innovatie. Als wij aftermovies maken, moeten die anders zijn. Dat sloeg echt door, we hebben de meest bizarre experimenten gehad. In Dynamo hadden we de meest bizarre battles; kunst en battle waren niet meer van elkaar te onderscheiden. Elk jaar werk ik met een jong organisatieteam en ik daag ze uit om Open Your Mind, dat reeds established is, nog innovatiever neer te zetten. Zo kwam er de immersive battle: een team heeft in Dynamo vijf verschillende ruimtes ingericht. De eerste ronde vond plaats in de hal. Vervolgens loopt het hele publiek mee naar de concertzaal, waar ronde twee plaatsvond. We hadden rondes op de trap. Iemand heeft bedacht om als preselection één move te mogen doen. De hele battle bestond uit één move. Dat wil zeggen dat letterlijk iedereen mee kan doen. Wat voor één gekke move kun je produceren? Het jurylid was een opa die van de straat was geplukt. De gedachte was: hoe zou het zijn als je dans compleet stript van de kennis die erachter schuilt?”
Diezelfde breedte is het uitgangspunt voor de online editie: “We kunnen niet gewoon komen met de shit die iedereen doet. Wij vonden het antwoord, zoals vaker, in het valsspelen. Je kunt op allerlei manieren cheaten. Als jij in een breakbattle spoken word komt doen, zal men zeggen dat je op het verkeerde platform zit. In een Open Your Mind-battle kan dat gewoon. Het zou zomaar kunnen dat dat er, aan de hand van de uitdaging, in past. Ik juich het toe, dat stimuleert innovatie. Want misschien doe je dat wel terwijl je een pirouette draait.”
Door middel van sketches maken Machete en Drosha straks de opdrachten voor de online editie bekend: “Deze kan ik nog niet prijsgeven, maar stel je voor: de opdracht voor de eerste ronde is ‘solo op de wc’. Je krijgt één minuut. Iedereen mag een solo op de wc inzenden en de juryleden maken een keuze. Toen we de regels gingen bespreken werd er geopperd dat ze alleen alleen mogen en dat ze niet mogen editten. En ik dacht: wacht eens even. Waarom? Doe het juist wel! Als jij een wc als een sardineblikje wil maken; doe dat. En als je vervolgens een edit maakt waarin je praat, doe dat. Dat is veel meer de spirit van innovatie en kunst dan die regels. Ons doel is dat er supervette filmpjes komen. Je wilt dat mensen er op Instagram naar kijken en zich verbazen en geïnspireerd voelen.”
